Garski Jerzy

Urodził się 11 maja 1909 w Łodzi, zm. 13 lipca 1981 w Pile, pochowany na cmentarzu komunalnym w Pile, kwatera 9A, rząd 4, grób 9.

Inżynier, nauczyciel, społecznik, współtwórca prasy lokalnej

Syn Maksymiliana Józefa i Henryki Janiny z Wróblewskich. Żonaty od 1941 z Marią z domu Dziczkowską (1915-1998). Ojciec : Ryszarda, Zofii, Romana i Andrzeja.

Dzieciństwo i wczesną młodość spędził w Łodzi. Był absolwentem wydziału mechanicznego Państwowej Wyższej Szkole Inżynierskiej im. Wawelberga i Rotwanda w Warszawie. W marcu 1933 roku obronił pracę dyplomową, uzyskując stopień inżyniera mechanika.

Swoje życie związał z kolejnictwem. Pracował w parowozowni głównej w Tczewie, był zastępcą naczelnika. Od grudnia 1939 do kwietnia 1940 pełnił służbę kolejarską na stacji PKP w Grodnie. Później do 1944 pracował w tartaku w Baranowiczach oraz dorywczo do końca wojny w Lublinie. W 1945 zatrudnił się jako kolejarz w Bydgoszczy.

W lutym 1946 wraz z żoną i dziećmi osiedlił się w Pile. Od pierwszych dni pobytu włączył się w odbudowę zrujnowanego miasta. Jako przedwojenny inżynier objął stanowisko zastępcy naczelnika Warsztatów Głównych Kolei Państwowych I kl. w Pile (późniejsze Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego), największego zakładu w Pile. W Zakładach Naprawczych Taboru Kolejowego pracował do 1970 roku. Współtworzył Zasadniczą Szkołę Zawodowa dla Pracujących ZNTK Piła i był jej pierwszym dyrektorem, od 1962 roku do 1970 roku, tj. do dnia przejścia na emeryturę.

Przez kilka kadencji był radnym Miejskiej Rady Narodowej w Pile. Pełnił m. in. funkcję członka Prezydium MRN, 1961-1965 i Przewodniczącego Komisji Planowania Gospodarczego i Budżetu MRN, 1957 – 1959. Wielokrotnie na sesjach mówiąc o problemach gospodarczych Piły, wyrażał pogląd, że miasto w przyszłości winno odgrywać rolę głównego ośrodka gospodarczego, kulturalnego i społecznego dla Regionu Nadnoteckiego.

W marcu 1947 był członkiem prezydium Rady Przemysłu Pilskiego, które opracowując plany perspektywicznego rozwoju miasta przewidywało dla Piły funkcje ponadlokalnego ośrodka gospodarczego i kulturalnego. Opowiadał się zawsze za taką funkcją Piły, zgodną z koncepcją prof. Piotra Zaremby przedstawioną w publikacji „Obszary stykowe w planowaniu przestrzennym na przykładzie regionu Piły”, Poznań 1960, Instytut Zachodni. Potwierdzeniem dla tych przekonań był jego czynny udział w latach 60., w powstaniu i działaniach Międzypowiatowej Rady Współpracy Powiatów Ziemi Nadnoteckiej.

Jako członek Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, był inicjatorem utworzenia przy Komitecie Miejskim PZPR, Sekcji Rozwoju Miasta.

Znany z niezwykłej aktywności społecznej. Był jednym z inicjatorów odbudowy Domu Stanisława Staszica i zorganizowania w nim muzeum monograficznego. Należał od maja 1947 do Społecznego Komitetu Odbudowy Domu Rodzinnego Stanisława Staszica przy ul. Browarnej. Działał w Towarzystwie Rozwoju Ziem Zachodnich, pracował w Zarządzie Obwodu. Uczestniczył w grudniu 1959 jako delegat w Okręgowym Zjeździe TRZZ w Poznaniu.

Pełnił jako drugi w historii Kolejowego Klubu Sportowego „Polonia” funkcję prezesa. Był członkiem działającego w latach 1952 -1960 Komitetu Odbudowy Domu Kultury w Pile oraz członkiem powołanego w 1959 roku Komitetu Obchodu 1000. Państwa Polskiego.

Pracował w organizacjach naukowo-technicznych, m.in. w Naczelnej Organizacji Technicznej, Stowarzyszeniu Inżynierów i Techników Komunikacji (SITK). Założył w 1952 roku pierwsze na północy Wielkopolski, Koło Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Mechaników Polskich (SIMP) przy ZNTK w Pile. Opowiadał się w imieniu SIMP w 1959 roku za utworzeniem Terenowego Komitetu Porozumiewawczego NOT w regionie pilskim. Uczestniczył w IV Kongresie Techników Polskich w 1960 roku we Wrocławiu. Współtworzył ruch spółdzielczy, w październiku 1945 został Prezesem Rady Nadzorczej Spółdzielni Kolejarzy. Opowiadał się za współpracą ruchu spółdzielczego i utworzeniem jednej spółdzielni w Pile. Wszedł w 1948 roku w skład Rady Oddziałowej Związku Spółdzielni Powszechnej Spółdzielni Spożywców „Społem”. Będąc na emeryturze działał w Polskim Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów, jako przewodniczący Zarządu Wojewódzkiego.

Współtworzył i współredagował powojenną prasę pilską. Był członkiem komitetu redakcyjnego tygodnika „Piła Mówi” 1946-1947, oraz inicjatorem utworzenia wydawanego w latach 1959-1960 miesięcznika „Głos Pilski. Pisma Krajny i Ziemi Nadnoteckiej”. Pełnił w nim obowiązki redaktora naczelnego. Publikował na łamach tych tytułów liczne artykuły o odbudowie miasta i jego problemach gospodarczych. Niekiedy artykuły podpisywał akronimami : jotgar i jg. Wypowiadał się także na łamach wydawanego od kwietnia 1961, miesięcznika „Ziemia Nadnotecka”.

Uhonorowany licznymi odznaczeniami i wyróżnieniami : Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty i Srebrny Krzyż Zasługi (1959), Medal X-lecia PRL, honorowe odznaki „ Za zasługi w rozwoju województwa poznańskiego”, „ Za zasługi w rozwoju województwa pilskiego”, medal „Zasłużony dla miasta Piły”, odznaką „Przodujący Kolejarz”(1961), złotą odznakę „Zasłużony Pracownik ZNTK Piła”, odznakę Zasłużonego Działacza Ruchu Spółdzielczego”, pośmiertnie laureat plebiscytu „Pilanin XX wieku” organizowanego w 2000 roku przez Towarzystwo Miłośników Miasta Piły i redakcję „Tygodnika Nowego”.

Bibliografia :

Źródła:
Archiwum Romana Garskiego; Archiwum Muzeum Stanisława Staszica w Pile Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Piła” w latach 1902-1961/Jerzy Garski//Rocznik Pilski.- 1962 R.2, s. 79-93 : bibliogr.

Opracowania:
Opłatek w Spółdzielni Kolejarzy//Piła Mówi.-1947, nr 2,s.6; O rangę miasta/Jerzy Garski//Głos Pilski.-1959, nr 1, s.1-2; Uroczysta Sesja MRN (8 maja 1959) w Pile/(jotgar)//Głos Pilski.-1959, nr 1, s. 2-3; Terenowy Komitet Porozumiewawczy NOT// Głos Pilski.-1959, nr 2, s.5; Odznaczenia Państwowe z okazji XV-lecia PRL w Pile//Głos Pilski.-1959, nr 3-4, s. 14; Nowy Zarząd Obwodu TRZZ został wybrany w Pile// Głos Pilski.-1959, nr 8 s. 4; Pokongresowe refleksje/Jerzy Garski//Ziemia Nadnotecka.-1961, nr 1, s.5; Od „Piła Mówi” do „Ziemi Nadnoteckiej”/Kazimierz Marcinkowski//Rocznik Nadnotecki.T.2.-1972, s. 87-91; Inż. Jerzy Garski nie żyje/(m)// Tygodnik Pilski.-1981, nr 30, s. 12; Jerzy Garski/Donat Mierzejewski//Pilski Informator Kulturalny.-1983,nr 7/8, s. 11-13; Jerzy Garski : plebiscyt Pilanin XX wieku//Tygodnik Nowy .- 2000, nr 37, s. XI : il. ; Jerzy Garski: 1909-1981/Sylwetki znaczących pilan : wybór/Alicja Biela//Piła : Pedagogiczna Biblioteka Publiczna. – 2006, s. 44 -45 : il.; Jerzy Garski (1909-1981) : dyrektor ZNTK w Pile : współinicjator budowy Muzeum Staszica//Tygodnik Pilski.-2007, nr 53, s. 6 :il.; Władze w Pile w latach 1945 – 2000/Maciej Kamiński// Zarys dziejów Piły w latach 1945-2000, praca zbiorowa pod red. Marka Fijałkowskiego.- Piła 2013 s.57; Szkolnictwo w Pile w latach 1945 – 2000/Maciej Usurski// Zarys dziejów Piły w latach 1945-2000, praca zbiorowa pod red. Marka Fijałkowskiego.- Piła 2013 s.236

Opracowała Maria Bochan