ur. 18 grudnia 1918 w Warszawie, zm. 7 września 1981 w Dąbkach k. Koszalina, pochowana na cmentarzu  w Pile

bibliotekarz, organizator bibliotekarstwa publicznego Piły, działacz społeczny

Córka Władysława Koźlińskiego i Eugenii Szukszta

Szkołę podstawową ukończyła w Wilnie w 1929, w latach 1929 – 1937 uczęszczała do Gimnazjum im. Elizy Orzeszkowej w Wilnie, gdzie w maju 1937 zdała egzamin dojrzałości. Działała w katolickim stowarzyszeniu młodzieżowym Juventus Christiana. Od września 1937 do czerwca 1938 uczyła się w Prywatnej Jednorocznej Koedukacyjnej Szkole Bibliotekarskiej przy Bibliotece Publicznej m. st. Warszawy. Była uczennicą wybitnych bibliotekarzy polskich : Faustyna Czerwijowskiego, Wandy Dąbrowskiej, Miry Wilczyńskiej i Leona Bykowskiego. Wtedy została członkiem Związku Bibliotekarzy Polskich, poznała czołowych bibliotekarzy ówczesnej Warszawy, przysłuchiwała się dyskusjom o sytuacji bibliotek polskich i zetknęła się z pracami nad projektem ustawy o bibliotekach.

We wrześniu 1938 rozpoczęła studia w zakresie historii sztuki na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Warszawskiego. Równocześnie podjęła pracę w bibliotece Państwowego Instytutu Telekomunikacyjnego w Warszawie, a po miesiącu przeniosła się do biblioteki Gimnazjum im. księcia Józefa Poniatowskiego na warszawskim Żoliborzu. Wybuch II wojny światowej zastał ją w Wilnie, dokąd wyjechała na wakacje. Zgłosiła się do tamtejszej Biblioteki Uniwersyteckiej, pracując jako wolontariuszka, od 4 października do 15 grudnia 1939 w dziale książek. Zajmowała się katalogowaniem alfabetycznym różnych typów dokumentów. W zaświadczeniu z 14 grudnia 1939 dr Adam Łysakowski, dyrektor Biblioteki napisał : „W ogóle jest p. Koźlińska godna zalecenia jako pracownik bibliotekarski”.
W styczniu 1940 wyjechała z Wilna, przez rok była opiekunką dzieci, potem od 1 lutego do 1 sierpnia 1941 pomocnicą laborantki w Szpitalu Powiatowym w Telszach na Żmudzi, a od sierpnia 1941 do października 1944 pracowała w Muzeum Powiatowym w Telszach.

27 lipca 1941 wyszła w Telszach za mąż, za Konrada Narkiewicza. Była matką Teresy (1943), Janiny (1945), Hanny (1947) i Zygmunta (1951). Każde z dzieci znalazło swoją drogę w życiu. Najstarsza córka –Teresa jest pracownikiem naukowym, posiada stopień doktora fizyka – akustyka, Hanna ekonomistą, syn – Zygmunt dziennikarzem. Córka Janina zginęła w wypadku samochodowym w 1966 roku będąc studentką ostatniego roku Politechniki Poznańskiej. Mąż Konrad (11.04.1909-6.10.2002) prawnik, pracował przez wiele lat w Pilskim Przedsiębiorstwie Poszukiwań Nafty i Gazu jako Kierownik Działu Organizacyjnego.

Do Piły przyjechała jako repatrianka we wrześniu 1945. Poszukując kontaktu z zawodem i pomocy, przypomniała się Bibliotece Publicznej m. st. Warszawy. Skierowana została do poznańskiego Związku Bibliotekarzy i Archiwistów Polskich, otrzymała legitymację członkowską nr 824 wystawioną 9 września 1946.

Wiosną 1948 Zarząd Miejski w Pile zwrócił się do niej z prośbą o włączenie się do prac organizacyjnych w utworzonej 8 lutego 1948 Bibliotece Miejskiej. Mając troje małych dzieci, nie mogła wówczas podpisać stałej umowy o pracę, przychodziła jednak w miarę możliwości i pracowała w Bibliotece społecznie. Stałą umowę o pracę podpisała 1 września 1948, początkowo zatrudniona była w niepełnym wymiarze, 3 godzin dziennie.

Dalsze lata życia Zofii Narkiewicz związane były z Miejską Biblioteka Publiczną w Pile , z rozbudową sieci tej placówki i tworzeniem filii bibliotecznych w osiedlach, ze wzbogacaniem zbiorów, z wprowadzaniem nowych form pracy oświatowo – wychowawczej, z tworzeniem autorytetu Biblioteki w środowisku.
1 stycznia 1950 władze miasta powierzyły jej funkcję kierownika a później dyrektora Miejskiej Biblioteki Publicznej w Pile. Była twórcą polskiego bibliotekarstwa i polskiej biblioteki w Pile. Współorganizowała życie kulturalne w mieście. Zapraszała tworzącą się społeczność miasta na kursy nauki czytania, na głośne czytanie w Bibliotece lektur szkolnych ( z uwagi na ich niewielką liczbę egzemplarzy) i dyskusję nad nimi, do wypożyczania książek do domu, na wystawy książek i wieczory literackie, odczyty, prelekcje, spotkania z pisarzami. Później były to ponadto plebiscyty, przeglądy nowości wydawniczych, konkursy, sesje oraz konferencje popularnonaukowe i naukowe.

We wrześniu 1975 mianowana została zastępcą dyrektora ds. merytorycznych nowo powstałej Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Pile. Obowiązki te pełniła do 31 marca 1979, do dnia przejścia na emeryturę. W maju 1979 powróciła do Biblioteki podejmując pracę w niepełnym wymiarze w dziale gromadzenia i opracowania zbiorów. Zmarła 7 września 1981 podczas pobytu na urlopie.

Szczególną wagę przywiązywała do systematycznego podnoszenia własnych kwalifikacji. W 1954 ukończyła Państwowy Zaoczny Kurs Bibliotekarski w Warszawie , w 1958 – kurs literatury w Jarocinie , a w 1961 – roczny korespondencyjny kurs bibliograficzny w Warszawie. 1 sierpnia 1963 Minister Kultury i Sztuki uznając jej dorobek zawodowy, zwolnił ją od wymagań kwalifikacyjnych i przyznał stanowisko starszego bibliotekarza. Znała doskonale języki : francuski, litewski i rosyjski.

Dzięki niej wielu poszukujących pracę, a zatrudnionych przypadkowo w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Pile, na trwałe związało się z zawodem bibliotekarza, uzyskało odpowiednie kwalifikacje a nawet ukończyło wyższe studia bibliotekoznawcze. Wychowała w pokorze do zawodu ponad 40 bibliotekarzy.
Bibliotekę traktowała jak własny dom i rodzinę. Od jednych i drugich wymagała odpowiedzialności, prawdomówności i szczerości. Znali i szanowali ją mieszkańcy Piły. Biblioteka pod jej kierownictwem była instytucją kultury współpracującą z szeroko rozumianym środowiskiem i silnie oddziaływującą na kształtowanie kultury czytelniczej w regionie.

Nie ograniczała swojego pracowitego życia do książek i ukochanej rodziny. Udzielała się w wielu organizacjach i stowarzyszeniach. Zarażała tym swoich pracowników. Położyła ogromne zasługi dla Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich. Z organizacją, działającą wcześniej jako Związek Bibliotekarzy i Archiwistów Polskich, związała się w 1937, po wojnie od 1946 należała do Koła Poznańskiego i działała w Sekcji Bibliotek Oświatowych. Tworzyła Oddział Powiatowy w Pile w 1971. Była jego przewodnicząca w latach 1971 -1975. Wraz z wyodrębnieniem się województwa pilskiego, utworzyła 27 listopada 1975 Okręg Pilski Stowarzyszenia. W latach 1975 – 1979 była przewodnicząca Okręgu, od 1979 wiceprzewodniczącą, a od 1981 członkiem Zarządu Okręgu. Reprezentowała Okręg na Krajowych Zjazdach Delegatów SBP.
Była członkiem Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich, Ligi Kobiet, Pilskiego Towarzystwa Kultury. Pracowała w Komisji Oświaty i Kultury Miejskiej Rady Narodowej oraz Komisji Przydziału Mieszkań przy Wydziale Lokalowym Urzędu Miasta w Pile.
Udzielała się w Caritasie i poradnictwie rodzinnym przy Parafii oo. kapucynów p.w. św. Antoniego w Pile. Prowadziła i wykładała na kursach przedmałżeńskich.

Uhonorowana została wieloma odznaczeniami i wyróżnieniami, m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1978), Srebrnym Krzyżem Zasługi, odznaką „Zasłużony Działacz Kultury”, Medalem Matki, Odznaką Honorową „Za zasługi w rozwoju województwa poznańskiego”, Złotą Odznaką Honorową „Za zasługi w rozwoju województwa pilskiego”, Medal „ Za zasługi dla miasta Piły”, medalem „Za zasługi w rozwoju bibliotek publicznych województwa pilskiego Wyrazem sympatii mieszkańców Piły było przyznanie Zofii Narkiewicz honorowego tytułu „Pilanin roku 1974” oraz wyróżnienie pośmiertnie w plebiscycie „Pilanin XX wieku” w 2002.

Cechowała ją wysoka kultura osobista, ujmujący sposób bycia. Była niezwykle pracowita, życzliwa i skromna. Wszystkie obowiązki wykonywała z poświęceniem i sercem. Dbała o wszechstronny rozwój Biblioteki osiągając zaufanie czytelników i uznanie znawców bibliotekarstwa. Zawsze uważała, że dla bibliotekarza najważniejszym jest czytelnik z jego potrzebami i zamiłowaniami a praca w bibliotece to rozmowa z człowiekiem.
Stworzyła wielofunkcyjną instytucję, z której nowatorskich form działalności korzystały biblioteki innych sieci miasta oraz biblioteki zwłaszcza województwa poznańskiego. Szczególną zasługę położyła w zakresie doskonalenia zawodowego bibliotekarzy różnych sieci w regionie, dla których Miejska Biblioteka Publiczna w Pile była miejscem praktyk zawodowych i staży studenckich.
Czytelnicy zapamiętali ją jako osobę o ujmującym sposobie bycia, która z uśmiechem i spokojem doradzała w wyborze nie tylko lektury.

Miała wiele pasji, najbardziej jednak kochała dobrą książkę, robótki na drutach i wspólnie z mężem Konradem pszczelarstwo. Lubiła także podróże, godzinami opowiadała o zabytkach Wilna.

Wyrazem uznania dla jej dokonań było ustanowienie, w lutym 2006 roku, przez Zarząd Oddziału Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich w Pile, Nagrody im. Zofii Narkiewicz. Nagrodę przyznaje się co 2 lata bibliotekarzowi szczególnie aktywnemu w środowisku, członkowi Stowarzyszenia Bibliotekarzy Pilskich, za profesjonalizm zawodowy, kreatywność na rzecz regionu pilskiego, poszukiwanie nowych rozwiązań oraz pracę u podstaw z użytkownikami biblioteki.

Bibliografia

Źródła
Autobiografia/Zofia Narkiewicz.-1979, s. 2
Archiwum rodziny Narkiewicz; Archiwum Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Pantaleona Szumana w Pile, teczka osobowa – Zofia Narkiewicz
Archiwum Zarządu Okręgu Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich : 1946 karta 81, karta ewid. 824, Protokół z 23 maja 1946, s.1
Archiwum Towarzystwa Miłośników Miasta Piły; Archiwum Zarządu Oddziału Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich w Pile
Kronika Parafii p.w. św. Antoniego w Pile, t. 1-2
Miejska Biblioteka Publiczna w Pile/Zofia Narkiewicz//Rocznik Pilski. R.2.-1962, s.94-98 : tab.

Artykuły
Uczyłam je odpowiedzialności : wzorowa matka/Zofia Narkiewicz// Gazeta Zachodnia.- 1977, nr 119 : 27.05,s. 3; Ludzie wzorowej pracy/P.S.//Ziemia Nadnotecka.-1978, nr 11, s. 5 : il. ; Zwyczajne życie/Zofia Narkiewicz, Olgierd Ostrowicki//Pilski Informator Kulturalny.-1979, nr 11, s. 17-20 : il.; Zofia Narkiewicz nie żyje/Jan Arski//Tygodni Pilski. 1981, nr 37, s.2 : il. ;Zofia Narkiewicz, 15 XII 1918 – 7 IX 1981 : wspomnienie/Maria Bochan//Poradnik Bibliotekarza.- 1981, nr 11/12, s. 296 – 297 : il. ; Miejska Biblioteka Publiczna w Pile w latach 1948-1974 : praca magisterska/Sabina Wołoszyńska. – Bydgoszcz, 1982, s. 76 -78; Zofia Narkiewicz : niezapomniani pilanie/Andrzej Milczyński.-Ratusz Pilski, 1996, nr 12, s. 9; ; Zofia Narkiewicz : plebiscyt Pilanin XX wieku//Tygodnik Nowy.- 2000, nr 41, s.XI : il.; Zofia Narkiewicz : 1918 – 1981/Maria Bochan//Słownik bibliotekarzy wielkopolskich 1918 – 2000/Franciszek Łozowski, red. – Poznań, 2001, s.114 – 116 : bibliogr., il.; Zofia Narkiewicz: 1918-1981/Sylwetki znaczących pilan : wybór/Alicja Biela//Piła : Pedagogiczna Biblioteka Publiczna.- 2006, s. 69-71.

Opracowała Maria Bochan