Rybicki Kazimierz Zygmunt

ur. 20 kwietnia 1897 w Rzeszynku, pow. Strzelno, zm. 6 stycznia 1985 w Pile
pułkownik, powstaniec wielkopolski, kawaler Krzyża Złotego i Srebrnego Orderu Wojennego Virtuti Militari

Syn Adeli Kokocińskiej i Albina, urzędnika gospodarskiego. Wychowany w rodzinie szanującej i kultywującej narodowe tradycje. Do szkoły powszechnej, 1904-1911, chodził w Dużym Sławsku oraz Wójcinie. W 1906 brał udział w strajku szkolnym. W latach 1911 – 1914 uczył się w Średniej Szkole Handlowej w Poznaniu.

25 sierpnia 1914, jako poddany pruski, został zmobilizowany do 8 Pułku Grenadierów Gwardii. Kolejno przebywał na froncie wschodnim(1914-1916), zachodnim (1916-1917),włoskim (1917-1918) i ponownie zachodnim (w 1918). Pod koniec wojny w stopniu kaprala służył w wojskach lotniczych, z którymi 9 grudnia 1918 dotarł do Piły celem demobilizacji.

W Pile dowiedział się o przygotowaniach do wybuchu powstania wielkopolskiego. 15 grudnia 1918 opuścił szeregi wojsk pruskich i przez Bydgoszcz dotarł do Poznania. Wstąpił do organizacji patriotycznych – Związku Sokolego i Stowarzyszenia Młodzieży Polskiej. Wezwany do chorej matki wyjechał do Bieganina k. Pleszewa , tam otrzymał wiadomość o wybuchu powstania. Z pięcioma ochotnikami brał udział w opanowaniu Ostrowa Wielkopolskiego, walczył pod Kępnem i Zdunami. Od 9 stycznia 1919 służył w 29 Pułku Strzelców w Kaliszu, a od 14 marca do 1 lipca 1919 w wojskach lotniczych na froncie jarocińskim. 30 marca 1919 awansuje do stopnia sierżanta sztabowego.

Od 1 lipca 1919 do 8 marca 1920 był podchorążym Wielkopolskiej Szkoły Podchorążych Piechoty w Poznaniu. 1 kwietnia 1920 otrzymał stopień podporucznika Wojska Polskiego i został dowódcą kompanii w 65 Starogardzkim Pułku Piechoty. W jego szeregach walczył na froncie Litewsko-Białoruskim. Za czyny bojowe odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari.

W latach 1921 – 1938 dowodził kompanią i batalionem w macierzystym pułku awansując do stopnia majora. W 1938 opracował publikację „Zarys historii wojennej 2 Batalionu Strzelców”, wydaną w serii „Zarys historii wojennej pułków polskich 1918-1920”. 1 listopada 1938 został dowódcą II Batalionu 74 Górnośląskiego Pułku Piechoty w Lublińcu, z którym wyruszył na Wojnę Obronną 1939. Walczył pod Częstochową, Kielcami, w odwrocie dotarł z batalionem do Łaskarzewa, gdzie 24 września 1939 nastąpiło rozformowanie zgrupowania.

W październiku 1939 odnalazł rodzinę w Białymstoku. Wierny jednak żołnierskiej przysiędze, niebawem udał się na Litwę z zamiarem przedostania się do Francji i wstąpienia do Wojska Polskiego, organizowanego przez gen. Władysława Sikorskiego.

24 lutego 1940 wydalony przez miejscową policję poza granice Litwy do Związku Radzieckiego, aresztowany został przez NKWD i skazany na 5 lat zsyłki do kopalń Workuty.Za próbę ucieczki dodatkowo ukarano go dwoma dalszymi latami katorgi.

Zwolniony po podpisaniu w sierpniu 1941 traktatu polsko-sowieckiego, rozpoczął okres żołnierza tułacza. 27 września 1941 zgłosił się do armii gen. Władysława Andresa. Otrzymał przydział do 18 Pułku Piechoty 6 Dywizji Piechoty. W marcu 1942 wraz z Armią opuścił ZSRR i służył na Środkowym Wschodzie – Iranie, Iraku, Palestynie i Egipcie. Wgrudniu 1943 przerzucony został do Włoch. Od marca 1944 służył w II Korpusie Polskim we Włoszech. Jako żołnierz 2 Grupy Artylerii walczył, od 11 do 20 maja 1944, pod Monte Cassino. Póżniej został przetransportowany do Wielkiej Brytanii. W szeregach Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem brytyjskim służył i walczył od 1 kwietnia 1942 (Środkowy Wschód) do 20 czerwca 1947.

Do Polski powrócił 24 czerwca 1947. W lutym 1948 z rodziną osiedlił się w Pile. Kupił dom przy al. Niepodległości 106. 2 kwietnia 1948 podjął pracę jako urzędnik w Starostwie Powiatowym w Pile, a od 2 czerwca 1950 do 28 lutego 1955 był referentem w Narodowym Banku Polskim. W latach 1955 – 1964 pracował w Powszechnej Spółdzielni Spożywców „Społem”. Stąd przeszedł na emeryturę.

Do służby w Ludowym Wojsku Polskim, mimo składanych mu wielokrotnie propozycji nie wstąpił. 31 grudnia 1950 przeniesiony został do rezerwy, w stan spoczynku przeszedł 1 stycznia 1958. Zweryfikowany w listopadzie 1949 otrzymał ocenę „ Politycznie niepewny, zaufania nie budzi. Wymaga obserwacji organów bezpieczeństwa”. Zgodnie z tym zapisem był do 1956 szykanowany w pracy, a Urząd Bezpieczeństwa przeprowadzał często w jego domu rewizje w poszukiwaniu „materiałów z Londynu”. Sytuacja zmieniła się częściowo po październikowej odwilży w 1956. Wówczas wstąpił do Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. Pełnił funkcję wiceprezesa. Walczył dla członków Związku, towarzyszy broni ze wszystkich frontów, o zasłużone awanse, odznaczenia, renty i zapomogi.

Pisał pamiętniki z lat wojny i chętnie spotykał się z młodzieżą pilską, przekazując przemilczane do 1956 dzieje oręża polskiego w czasie II wojny światowej.

18 listopada 1971 został odznaczony „za okazane męstwo w dowodzeniu batalionem we wrześniu 1939”- Krzyżem Złotym Orderu Wojennego Virtuti Militari. Natomiast, 8 listopada 1972 awansowany na stopień pułkownika.

Kazimierz Rybicki odznaczony został również : Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Walecznych, Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami, Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym oraz (10) innymi odznaczeniami polskimi i (4) odznaczeniami brytyjskimi, także licznymi odznakami pamiątkowymi. W 2000 w plebiscycie, Towarzystwa Miłośników Miasta Piły i Tygodnika Nowego, „Pilanin XX wieku” nadano mu tytuł laureata.

11 sierpnia 1926 zawarł związek małżeński z Mnichowską Barbarą Marią. Był ojcem trzech córek: Danuty Marii, Bogumiły Adelajdy i Krystyny Zofii.

W wolnych chwilach oprócz pisania pamiętników zajmował się pszczelarstwem. Należał do Polskiego Związku Pszczelarskiego Jego pasieka liczyła nawet kilkadziesiąt uli. W środowisku pszczelarzy był niekwestionowanym autorytetem. Po rady przyjeżdżali do niego pszczelarze z całego kraju.

Był również członkiem Związku Zawodowego Pracowników Handlu i Spółdzielczości oraz Ligi Ochrony Przyrody.

Był człowiekiem niezwykle taktownym, spokojnym, zawsze uśmiechniętym , kochającym przyrodę. Na uroczystościach i spotkaniach zawsze występował w mundurze pułkownika Wojsk Wielkopolskich.

Zmarł w Pile, został pochowany na Cmentarzu Komunalnym w grobowcu rodzinnym.

Niektóre pamiątki i mundury po pułkowniku Rybickim zostały przez rodzinę przekazane do zbiorów Muzeum Okręgowego w Pile.

Imię pułkownika Kazimierza Zygmunta Rybickiego nosi od 27 września 2008 Rejonowa Organizacja Ligi Obrony Kraju w Pile.

Bibliografia

Źródła
Centralne Archiwum Wojskowe, Teczka Akt Personalnych 31/620. Akta Personalne 8023
Pamiętniki/Kazimierz Rybicki- Archiwum Rodziny
Pamiętniki /Barbara Rybicka-Archiwum Rodziny

Opracowania i artykuły
Pułkownik Kazimierz Rybicki – bohater dwóch wojen/Marek Fijałkowski//Kronika Wielkopolski.-2000, nr1, s.103-106 :il.; Kazimierz Zygmunt Rybicki : pilanin XX wieku/Marek Fijałkowski//Tygodnik Nowy.-2000, nr 42,s. X; Rybicki Kazimierz (1897-1995) ; biogram/Wojciech Kicmam// Powstańcy Wielkopolscy – biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919.-Poznań 2007; T.3 s.189-194; Pułkownik Kazimierz Zygmunt Rybicki – Powstaniec Wielkopolski/Wojciech Kicman.-Piła : Rejonowa Organizacja Ligi Obrony Kraju, 2009.- 30 s. :il.

Opracował Wojciech Kicman