Wróbel Kazimiera Julia

Urodziła się 19 czerwca 1905 roku w Śniatynie nad Prutem, woj. stanisławowskie, zm. 14 października 2002 roku w Pile.

Nauczyciel, wychowawca, organizator szkolnictwa specjalnego w Pile. Kierowała się dewizą „Człowiek jest wartością najwyższą”.

Pochodziła z zamożnej rodziny polsko – ormiańskiej. Córka Mikołaja kupca z Przemyśla, wyznania rzymskokatolickiego i Heleny Dziubaniuk Ormianki, wyznania ormiańsko – katolickiego. Miała czworo rodzeństwa : trzy siostry i brata.

Była osobą niepełnosprawną fizycznie. Mając dwa lata zachorowała na chorobę Heinego – Medina. Posiadała prawą nogę nieco krótszą i w widoczny sposób przy chodzeniu nieco utykała.

Szkołę powszechną z bardzo dobrymi wynikami ukończyła w rodzinnej miejscowości. Od września 1921 do czerwca 1926 kontynuowała naukę w Żeńskim Seminarium Nauczycielskim w Kołomyi. Była osobą o szczególnych predyspozycjach matematycznych. Po zdaniu z wyróżnieniem matury uzyskała uprawnienia nauczycielki w szkołach powszechnych z językiem polskim i rosyjskim.

Pierwszą pracę rozpoczęła w 1927 roku, w szkole powszechnej z jednym nauczycielem we wsi Kryłos , oddalonej o 40 km od rodzinnej miejscowości. Tam w niezwykle trudnych warunkach, ucząc po polsku i rosyjsku, przepracowała trzy lata. Następnie, od września 1930 roku do sierpnia 1931 roku nauczała we wsi Bełłełuja, a od września 1931 do 21 czerwca 1935 w szkole w Budyłowie bliżej Śniatynia. W 1935 zdała egzamin praktyczny i otrzymała pracę jako nauczyciel matematyki w Śniatyniu, w szkole wyżej zorganizowanej.

W 1935 roku podjęła roczne studia stacjonarne w Państwowym Wyższym Kursie Nauczycielskim w Poznaniu. Wtedy, w Zakładzie Głuchych na poznańskiej Śródce, zetknęła się po raz pierwszy z dziećmi niepełnosprawnymi. Po studiach wróciła do Śniatynia i w latach 1936 – 1939 była tzw. wiodącym matematykiem w tamtejszej szkole powszechnej.

W 1939 roku za ucieczkę brata Tadeusza przez granicę polsko – rumuńską została przez służby NKWD wywieziona z matką i siostrami na Sybir (ojciec zmarł w 1927) do Semipałatyńska w Kazachstanie. Wobec braku możliwości nauczania dzieci zesłańców, pracowała fizycznie jako robotnica przy zalesianiu pustynnych terenów wokół Semipałatyńska. We wrześniu 1942 roku znalazła się z transportem Polaków w Teheranie. W Iranie uczyła dzieci polskiego uchodźstwa. Wtedy ukończyła także humanistyczny Kurs Dokształcający prowadzony przez historyka, profesora Stanisława Kościałkowskiego z Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie.
W styczniu 1946 roku inspektorat szkolny w Awhazie, wobec likwidacji obozów polskiego uchodźstwa w Iranie, skierował ją do pracy w szkolnictwie polskim w Libanie, do Bejrutu. W Libanie często delegowana była do pracy nauczycielskiej i kierowniczej w innych miejscowościach, np. do Roumy, Bdadoun. Podobnie jak inni polscy tułacze na Bliskim Wschodzie, znalazła się na tzw. liście meksykańskiej, których wyborem po zakończeniu drugiej wojny światowej miało być życie w Afryce, Kalkucie w Indiach bądź w Meksyku.

W 1947 roku rozpoczęła starania o powrót do Polski. W 1948 roku, przez punkt repatriacyjny we Wrocławiu, skierowana została do naszego miasta. W Pile otrzymała dwuizbowe mieszkanie przy ul. Gnieźnieńskiej 23 i pracę nauczycielki matematyki w Publicznej Szkole Powszechnej nr 3. Uczyła w niej przez trzy lata, doznając wielu szykan i upokorzeń jako „niepewna klasowo”.

W 1951 roku podjęła się, na propozycję Kuratorium Okręgu Szkolnego Poznańskiego, organizacji w Pile szkoły dla dzieci niedorozwiniętych umysłowo. W pierwszym roku szkolnym 1951/1952 zainaugurowanym 1 października 1951 roku, nauczaniem objęła 21 uczniów : 1 głuchoniemego, 3 głęboko upośledzonych i 17 upośledzonych w stopniu lekkim. Pracowała w bardzo trudnych warunkach. Jej Szkoła mieściła się w dwóch pomieszczeniach, bocznego skrzydła, Szkoły Podstawowej Nr 1 przy ul. Buczka. Kierowała Szkołą Specjalną do 31 stycznia 1954 roku. Pełniła rolę kierownika, świetliczanki, sprzątaczki, woźnej, higienistki, opiekunki chorych dzieci i organizatora całej szkoły. W poszukiwaniu funduszy na rozwój szkoły organizowała zbiórki złomu i wieczorki taneczne. Podjęła współpracę z Komitetem Rodzicielskim, który pozyskał WSS „Społem” jako zakład opiekuńczy. Wprowadziła dożywanie dzieci. Pomagała przy odrabianiu lekcji, zapraszała na przedstawienia teatralne i wycieczki krajoznawcze, choinki noworoczne, Dzień Dziecka.

Od 1 lutego 1954 roku przeszła w tej szkole na etat nauczyciela. Pod koniec lat pięćdziesiątych za namową Stanisława Jaranowskiego wizytatora Kuratorium Poznańskiego, mając wieloletnie doświadczenie pracy w pilskim szkolnictwie specjalnym, podjęła decyzję uzupełnienia wykształcenia na poziomie wyższym. Systemem zaocznym ukończyła w 1963 roku studia w Państwowym Instytucie Pedagogiki Specjalnej w Warszawie, którego dyrektorem była prof. Maria Grzegorzewska. Był to pierwszy dyplom z pedagogiki specjalnej w Pile i regionie nadnoteckim.

Jesienią 1967 roku, kiedy Szkołę Specjalną przeniesiono do nowo wybudowanego obiektu przy ulicy Śniadeckich, powołana została na jej dyrektora. Kierowała szkołą przez pełne trzy lata. Na emeryturę przeszła 31 sierpnia 1970 roku, pozostając czynna zawodowo. Pracowała na tzw. zastępstwach i świątecznych godzinach w internacie Ośrodka Szkolno – Wychowawczego w Pile w niepełnym wymiarze godzin.

W 1995 roku, mając 90 lat zamieszkała w Domu Pomocy Społecznej w Pile przy ul. 11 listopada 40. W DPS przeżyła 7 lat. Oszczędności życia przekazała, za pośrednictwem ks. Kazimierza Helona proboszcza parafii św. Stanisława Kostki, na budowę nowego kościoła na osiedlu Jadwiżyn przy ul. Śniadeckich.

Zawsze miała na uwadze troskę o prawidłowe wychowanie dziecka specjalnej troski. Sprawie tej poświęciła bez reszty swoje pracowite życie. Zdobytą wiedzą specjalistyczną i doświadczeniem dzieliła się nie tylko z niewykwalifikowanymi, początkującymi nauczycielami w założonej przez siebie szkole, ale także z innymi nauczycielami w regionie. Z jej fachowości korzystały władze oświatowe Chodzieży , Trzcianki, Gębic podejmujące starania o utworzenie szkół specjalnych. Zwracano się do niej z prośbą o pomoc w przebadaniu dzieci podejrzanych o upośledzenie umysłowe.

Była prekursorem praktycznego kształcenia zawodowego dzieci upośledzonych w stopniu lekkim. Organizowała od 1955 roku, raz w tygodniu, dla ostatnich klas szkoły specjalnej, całodzienne praktyki w zakładach pracy i warsztatach rzemieślniczych. Potrafiła przekonać pracodawców do współpracy w adaptacji społecznej tych młodocianych i nauczenia konkretnego zawodu. Te doświadczenia, w latach siedemdziesiątych, zostały rozpowszechnione w województwie pilskim. Szczegółowo opracowane przedstawiono na sympozjum Polskiego Zespołu Badań Naukowych nad Upośledzeniem Umysłowym w 1975 roku. Wykorzystane je również w przygotowaniu programu 10-letniej szkoły specjalnej.

Na temat nowatorskich metod stosowanych przez Kazimierę Wróbel w przygotowaniu młodzieży niepełnosprawnej intelektualnie do zawodu i życia ukazały się liczne publikacje. Działania te stały się przedmiotem pracy magisterskiej z zakresu pedeutologii (nauka o nauczycielu), napisanej przez Piotra Błażejewskiego z Piły w 1995 roku na Uniwersytecie Szczecińskim w Zakładzie Pedagogiki Specjalnej

Należała do Związku Nauczycielstwa Polskiego, Sekcji Szkolnictwa Specjalnego w Pile.

Uhonorowana została : Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem 40-lecia Polski Ludowej, dwukrotnie Odznaką Honorową: „Za Zasługi w Rozwoju Miasta Piły”, Medalem Kuratora Oświaty i Wychowania w Pile; Odznaką „Za Wybitne Zasługi w Rozwoju Oświaty Województwa Pilskiego”, tytułem: „Zasłużony Obywatel Miasta Piły”, tytułem: „Człowiek Czynu Województwa Pilskiego”1977 w plebiscycie „Ziemi Nadnoteckiej”.

Bibliografia:

Źródła
Archiwum Aleksandry Błażejewskiej; Archiwum Towarzystwa Miłośników Miasta Piły

Opracowania
Zarys rozwoju szkolnictwa w Pile w latach 1945 – 1958/Roman Pilch, Marian Forecki//Rocznik Pilski.- 1960 T.1, s. 126 – 128; Byliśmy prekursorami tej metody/Aleksandra Błażejewska// Gazeta Poznańska.-1973, nr 53, s.7; Wybieramy „Ludzi czynu województwa Pilskiego 1977 roku” oraz „Najpopularniejszego człowieka czynu 1977 roku”//ZiemiNadnotecka.-1978, nr 1 s.3; Zawsze na najtrudniejszym odcinku. Ludzie czyny 77/Zygmunt Narkiewicz//Ziemia Nadnotecka.-1978, nr 10, s.3; Złoty jubileusz pracy pedagogicznej/Aleksandra Błażejewska//Szkoła Specjalna 1978, nr 3, s. 229-230; Praktyki klas ósmych jako forma organizacyjna ułatwiająca młodocianym upośledzonym umysłowo proces adaptacji społecznej/ Aleksandra Błażejewska//O integrację społeczną młodocianych i dorosłych upośledzonych umysłowo/Ignacy Wald.- Warszawa 1978 s.109-114.

Opracowała Aleksandra Błażejewska