Adamski Jerzy

Urodził się 14 marca 1937r. w Sierpcu, woj. mazowieckie. Zmarł 6 grudnia 2002r., w Bydgoszczy. Pochowany na tamtejszym cmentarzu parafialnym Parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa na osiedlu Jachcice.

Wybitny bokser, reprezentant Polski (19-krotnie), wicemistrz Igrzysk Olimpijskich w Rzymie 1960r., mistrz Europy(Lucerna 1959r.), 6-krotny mistrz Polski, wychowanek Kolejowego Klubu Sportowego „Polonia” Piła. Pseudonim „Jopek”. Wieloletni mieszkaniec naszego miasta(dzielnica „Staszyce”, tzw. ”nowe dołki”, ulica Stefana Czarnieckiego).

Syn Henryka, ur. 16.6.1908r., zm. 17.06.1982r., pochowanego na Cmentarzu Komunalnym w Pile, kwatera 5/A, rząd 1, grób 12 oraz Franciszki ur.15.09. 1909r., zmarłej 31.07.1997r. też spoczywającej na cmentarzu w Pile, kwatera 5/A, grób 11.

Rodzice przybyli do Piły w marcu 1945r., z Bydgoszczy, z pionierską grupą polskich kolejarzy. Zakwaterowano ich w poniemieckich domkach, nieopodal dworca, na tzw. „dołkach”, osiedlu robotniczym, nazywanym przed wojną „Wioską Murzyńską”.

Jerzy miał troje rodzeństwa, dwóch braci i siostrę. Po ukończeniu jedynej wówczas szkoły powszechnej w Pile(mieszczącej się w starym, poniemieckim gmachu, przy obecnej ulicy Staromiejskiej),uczęszczał do Zasadniczej Szkoły Zawodowej Mechaniczno-Elektrycznej, przy ulicy Teatralnej. Zdobył kwalifikacje ślusarza, montera i konserwatora maszyn.

06 maja 1945r. w powojennej Pile powstał pierwszy klub sportowy – „Polonia”, nawiązujący nazwą do istniejącej tu w latach trzydziestych złożonej z „polonusów” drużyny piłkarskiej. We wrześniu tego roku nazwę klubu zmieniono na „Kolejowy Klub Sportowy „Polonia”. Sponsorem strategicznym stały się Warsztaty Główne Polskich Kolei Państwowych, późniejsze Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego w Pile. Klub prowadził cztery sekcje: bokserską, piłki nożnej, tenisa stołowego oraz rekreacji. Kierownikiem Sekcji bokserskiej był Bernard Bednarek. Treningi pięściarskie odbywały się w auli ZNTK przy ul. Warsztatowej(wtorki, środy i piątki). Prowadził je stolarz, szkoleniowiec-amator Karol Nadskakuła, odkrywca talentu Adamskiego. W 1950r. przybyły kolejne 4 sekcje, m.in. lekkiej atletyki i „sztandarowa” dla miasta- jak się wkrótce okazało, motorowo –żużlowa. Sekcję bokserską zlikwidowano ostatecznie w 1959r., równolegle powołując podobną, w działającym od 1957r. Wojskowym Kole Sportowym(potem funkcjonującym jako Wojskowy Klub Sportowy)”Sokół”. Ten jednosekcyjny w przeważającym okresie klub, kierowany przez prezesa, pułkownika Ludowego Wojska Polskiego, lekarza Leopolda Łazara w latach 70-tych XX wieku osiągnął znaczące sukcesy, zdobywając tytuły drużynowych i indywidualnych wicemistrzów kraju(m.in. Tadeusz Weigelt, Tadeusz Zaborowski).

Jerzy Adamski , jako nieletni, wraz ze starszym bratem, w 1950r. rozpoczął przygodę ze sportem w klubie, od piłki nożnej. To miało istotne znaczenie w kształtowaniu późniejszych umiejętności pięściarskich. Na treningi bokserskie trafił po dwóch latach, choć oficjalnie zawodnikiem został dopiero w roku 1953. W Pile boksował do 1954r., zdobywając dla miasta m.in. wicemistrzostwo Wielkopolski. Namówiony w 1955r., przez pochodzącego z Bydgoszczy, trenera polskiej reprezentacji bokserskiej Feliksa Stamma, przeniósł się do stolicy Pomorza i został zawodnikiem „Brdy”. Tam trenował pod okiem Edwarda Rinke, znanego przed wojną boksera i przez pewien czas nawet mieszkał u pp. Rinke, przy ulicy Grunwaldzkiej. Wkrótce trafił do „Startu”, a potem do „Astorii”, skąd otrzymał przydział na własne mieszkanie. W istocie był to ten sam klub, funkcjonujący pod zmieniającymi się nazwami. „Astoria” została założona w 1924r. jako wielosekcyjny klub kolejarski. W latach 1935-1936 bokserzy zdobywali mistrzostwo okręgu pomorskiego. Przedwojenna nazwa klubu została przywrócona w 1953r. Wkrótce, w latach 1956-1962, wybudowano nad Brdą, przy ulicy Królowej Jadwigi 23 nowoczesną Halę Sportową na 1100 miejsc. Odbywały się w niej zawody(m.in. bokserskie), oraz imprezy rozrywkowe. W okresie 1959-1965 drużyna pięściarska występowała w II lidze, za wyjątkiem sezonu 1963/1964, kiedy awansowała do ekstraklasy. Trenerem ekipy był wówczas przedwojenny mistrz okręgu pomorskiego, Józef Borowicz. Adamski karierę pięściarską zakończył w 1970r. Później przez jakiś czas pomagał szkolić młodzież w innym bydgoskim klubie- „Zawiszy”, a potem utrzymywał się z emerytury olimpijskiej.

Walczył początkowo w kategorii koguciej(limit wagi zawodnika do 56 kg), a następnie w piórkowej(do 57 kg). Kategoria ta została w boksie amatorskim zlikwidowana w 2010r. Adamski mierzył 171 cm wzrostu, był leworęczny z konieczności, na skutek nabytej, pourazowej dysfunkcji prawej dłoni. Walczył w tzw. odwrotnej, niewygodnej dla większości przeciwników, pozycji. Kontuzji(a w efekcie-przykurczu) nabawił się w wieku 9-10 lat, podczas rozbrajania wraz z kolegami, znalezionego niewybuchu. Na szczęście spłonkę w ostatniej chwili wytrącił z ręki chłopca przechodzący żołnierz radziecki. Ofiar takich zabaw z pozostawionymi po wojnie pociskami, było wśród pilskich dzieci więcej. Niestety również śmiertelnych. Jerzego poddano specjalistycznemu leczeniu ortopedycznemu, które pozwoliło zachować kończynę w całości.

Adamski uznawany jest za najlepszego w dziejach polskiego boksu zawodnika wagi piórkowej, jednego z najlepszych w ogóle, bez podziału na kategorie.

Znakomity technik, o wyśmienitej(jak pisano- „baletowej”) pracy nóg, a wiadomo, że w zmaganiach pięściarskich sposób poruszania się w ringu bywa ważniejszy niż siła ciosu. Zawdzięczał to zapewne treningom piłkarskim, ale też sumiennym ćwiczeniom ze skakanką. Był prawdziwym szermierzem pięści. Mistrzowsko posługiwał się lewym prostym, świetnie się też zasłaniał. Uniknął przez to ciężkich nokdaunów oraz prawdopodobnie dzięki temu, poważnych przypadłości neurologicznych(tzw. „encefalopatii bokserów”), które rozwijają się u sportowców tej dyscypliny po zakończeniu kariery. Należy także dodać, że nie używano wówczas jeszcze kasków ochronnych. Walczył zawsze bardzo czysto, rzadko otrzymywał ostrzeżenia od sędziów. Jako wyczynowy pięściarz stoczył 270(niektóre źródła podają liczbę 280) oficjalnych trzyrundowych walk. 237 z nich wygrał, 10 zremisował, a tylko 23 przegrał. 6-krotnie zdobywał mistrzostwo Polski: w 1956r. w kategorii koguciej, a następnie w latach 1959, 1960, 1961, 1962 i w 1964r. w piórkowej. W meczach reprezentacji Polski odniósł 15 zwycięstw, zanotował 1 remis i 3 porażki.

Jego bilans występów w kadrze narodowej jest pokaźny i zapewnia znaczącą pozycję w kilkunastoosobowej czołówce, pod względem ilości występów w historii. Debiutował w międzypaństwowym meczu drużyn juniorskich Polski i Węgier 28.01.1956r., w Rzeszowie. Polacy wygrali mecz 12:8,(2 punkty przyznawano za zwycięstwo w każdej z potyczek, 1 punkt za remis), a Adamski swoje starcie z Laszlo Tothem wygrał. W dorosłej reprezentacji Polski wystąpił już krótko potem, 6. 05.1956 r., w meczu z Anglią, wygranym 16:4. Tym razem walczył w kategorii koguciej i także zwyciężył.

Trzykrotnie (1959, 1960, 1962) tryumfował w Turnieju Przedolimpijskim organizowanym w Warszawie przez Polski Związek Bokserski i redakcję ogólnopolskiej „Trybuny Ludu”.

Uczestnik Igrzysk Olimpijskich w Rzymie(1960), podczas których dotarł do finału, przegrywając ostatecznie nieznacznie(2:3), z faworyzowanym ze względu na miejsce zawodów, Włochem, Francesco Musso. Jedyny wówczas złoty medal dla Polski wywalczył Kazimierz Paździor w wadze lekkiej, a Zbigniew Pietrzykowski i Tadeusz Walasek również zdobyli medale srebrne. Pietrzykowski przegrał w finale wagi półciężkiej ze słynnym(wtedy jeszcze 18-letnim) Cassiusem Clayem.

W szwajcarskiej Lucernie(1959) Adamski zdobył mistrzostwo Europy, a w Moskwie (1963), na zawodach tej samej rangi-brązowy, ulegając w półfinale znowu, podobnie jak w Rzymie zawodnikowi gospodarzy. Wcześniej, w 1957r. uczestniczył w mistrzostwach Europy w Pradze, ale jako debiutant, odpadł w ćwierćfinale. Na Igrzyska w 1964r., do Tokio, gdzie bokserzy Stamma zdobyli 7 medali(w tym 3 złote: Zdzisław Grudzień, Jerzy Kulej, Marian Kasprzyk), Adamski nie pojechał. Przegrał krajową rywalizację z długoletnim konkurentem, młodszym o 4 lata- śląskim zawodnikiem ŁTS Łabędy-Gliwice, Piotrem Gutmanem, który w 1961r. był wicemistrzem Europy(Belgrad) i w sumie trzykrotnym mistrzem Polski. Gutman nie stanął na podium Tokio. Nie powiodło się też innemu wielkiemu rywalowi Adamskiego, brązowemu medaliście z Rzymu, Brunonowi Bendigowi z Gdańska, który walcząc w wadze koguciej odpadł w eliminacjach.

Zasłużony Mistrz Sportu, odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Laureat plebiscytu Expressu Bydgoskiego na najlepszego pięściarza regionu Pomorza i Kujaw w XX wieku. Uhonorowany w 2001r. prestiżową nagrodę im. Aleksandra Rekszy, której pierwszym laureatem był w 1986r., sławny Zbigniew Pietrzykowski.

Adamski jest współpatronem jednej ze szkół w Bydgoszczy. XI Liceum Ogólnokształcące Mistrzostwa Sportowego przy ul. Cichej na osiedlu Bielawy nosi imię Bydgoskich Olimpijczyków. Wyrazem pamięci bydgoszczan jest organizowany od kilkunastu lat, corocznie, często w obsadzie międzynarodowej, juniorski Turniej Bokserski im. Jerzego Adamskiego. 29-30 czerwca 2019r. zawody odbyły się po raz szesnasty.

W Pile, w dzielnicy „Staszyce”, gdzie dorastał bodaj największy sportowiec w powojennej historii miasta, jak dotąd jedyny pochodzący z naszego miasta finalista olimpijski, z inicjatywy przyjaciela z lat szkolnych i znanego działacza społecznego, Mariana Małeckiego odbywa się od 2010 roku w końcu sierpnia, memoriałowy Bieg Jerzego Adamskiego na dystansie 10 kilometrów. Bieg jest jednym z 10 zawodów tworzących powiatowe mistrzostwa w cyklu „Biegaj z nami!”.

Po zakończeniu kariery sportowej, jak wielu wybitnych zawodników, Adamski miał trudności z powrotem do szarej codzienności. Do końca życia był członkiem Pomorsko- Kujawskiego Klubu Seniora Boksu. To środowisko udzielało sobie wzajemnego wsparcia w trudnych momentach.

Jako człowiek-elegancki, koleżeński, bardzo skromny, trochę nawet nieśmiały. W każde święta odwiedzał Piłę i mieszkającą tu rodzinę. Bardzo dobrze czuł się w domu, w którym się wychowywał i na swoim dawnym osiedlu. Był żonaty od roku 1960,(żona Elżbieta). Państwo Adamscy mieli syna Marka.

Bibliografia:

Źródła:
Rozmowa z Jerzym Rybickim, mistrzem olimpijskim w boksie(Montreal 1976r.), prezesem Polskiego Związku Bokserskiego/Michał Poczatek, 27.08.2011; Rozmowa z Marianem Małeckim, rówieśnikiem i kolegą szkolnym, 04.02. 2020; Rozmowa z Iwoną Kieretą, siostrzenicą J. Adamskiego, 06.01.2020; Rozmowa z pilskim lekarzem sportowym, przez 10 lat opiekunem bokserów „Sokoła”, Włodzimierzem Bystrzyckim, 08.02.2020. Kwerenda wstępna w Archiwum Państwowym w Poznaniu Oddział w Pile., Archiwum Państwowe w Poznaniu Oddział w Pile(APPOP), Zarząd Miejski w Pile 1946-1949-1950, Sprawozdanie opisowe z działalności „Klubu Sportowego” za rok 1946,z. 965 sygn. 44, s.9.; APPOP, Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Pile, wydz. spraw wewnętrznych ,Kolejowy Klub Sportowy „Polonia”, 1957-1969, Statut, z.193, sygn.756, s.1-2.; APOP, Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Pile, wydz. spraw wewnętrznych, Wojskowy Klub Sportowy „Sokół” 1957-1969, Sprawozdanie z działalności za rok 1959, s.31. Internet: https://pl.wikipedia.org/Wiki/Jerzy_Adamski_(bokser), dostęp dn. 03.02.2020; https: //pl.wikipedia.org/wiki/ Astoria_Bydgoszcz, dostęp 05.02.2020; https: //pl. wikipedia.org/Wiki/Hala_Astoria, dostęp 05.02.2020; https://boksblogsc.wordpress.com?category/bez-kategorii/page/13/, dostęp 05.02.2020; https: //bydgoszcz.naszemiasto.pl/twarzeboksu/ar/c2-5434971, dostęp 07.02.2020 Polski Komitet Olimpijski. Biografie, https://www.olimpijski.pl/pl/bio/12,adamski-jerzy,html, dostęp 03.02.2020; Pamięci mistrza lewego prostego/red.//www.bokser.org/kontent/2015/ 06/02/092206/index.jsp, dostęp 05.02.2020.

Opracowania i artykuły:
Leksykon boksu/Piotr Osmólski//Warszawa.- Wydawnictwa Sportu i Turystyki, 1989, s.9,15,25,108,119.; O Jurku, który z Dołków trafił na igrzyska/Kaja Kunicka//Fakty Pilskie.- 2010,nr 8, s. 26.; Ku olimpijskim szczytom. Sportowcy krajów socjalistycznych na igrzyskach olimpijskich/Wasilij A. Żylcow(red.)//Warszawa.- Wydawnictwa Sportu i Turystyki, 1980, s.74-75.; Twarze Pomorsko-Kujawskiego boksu/SŁawomir Ciara, Kazimierz Kosiński//,Kujawsko-Pomorski Okręgowy Związek Bokserski, Pomorsko-Kujawski Klub Seniora Boksu.- Grudziądz 2016, c f; Działalność sportowa i turystyka w Pile 1945-2000/Maciej Usurski// Zarys dziejów Piły w latach 1945-2000 , praca zbiorowa pod red. Marka Fijałkowskiego.- Piła.-Gmina Piła, 2013, s.264, 266, 273-274.

Opracował Michał Początek