Wysocki Romuald

ur. 8 kwietnia 1926 w Augustowie, zm. 25 lipca 2002 w Pile. Pochodził z wielodzietnej rodziny rzemieślniczej Józefa Wysockiego i Anny z Sokołowskich. Pochowany na cmentarzu komunalnym w Pile, kwatera 17 B, rząd 2, grób 16.

Pułkownik Wojska Polskiego, weteran II wojny światowej, działacz Związku Harcerstwa Polskiego, nauczyciel.

Miał sześcioro rodzeństwa. Jego najstarszy brat służył w Legionach Józefa Piłsudskiego, a następnie w Wojsku Polskim, awansując w 1937 do stopnia kapitana. Jako siódmy syn w rodzinie ochrzczony został przez ordynariusza łomżyńskiego, ks. biskupa Romualda Jałbrzykowskiego, a trzymany do chrztu w imieniu prezydenta Ignacego Mościckiego Rzeczypospolitej Polskiej przez wojewodę białostockiego.
Szkołę Podstawową ukończył w 1939 w Augustowie. 13 kwietnia 1940 został wywieziony razem z rodziną do Kazachstanu. Tam we wsi Mariewka pracuje w cegielni, a następnie od 1941 jako traktorzysta w kołchozie Nowo – Pokrowska Tarangulskiego Selsowietu. Jego ojciec pracując jako kierownik w spółdzielni szewsko – krawieckiej, w 1941 zostaje wywieziony do pracy w kopalni w Nowosybirsku, skąd wraca wiosna 1943 po utworzeniu Związku Patriotów Polski.

28 kwietnia 1943 ochotniczo wstępuje do I Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki. Po krótkim przeszkoleniu zostaje przydzielony, jako fizylier do 2 kompanii 3 pułku piechoty. We wrześniu 1943 wyrusza na front. W drugim dniu Bitwy pod Lenino, 13 października zostaje ranny w głowę i odtransportowany do batalionu sanitarnego. Z jego kompanii bitwę przeżyło tylko 16 żołnierzy.
Po zakończeniu leczenia odbywa dalsze przeszkolenie wojskowe. Od 8 listopada 1943 do 15 stycznia 1944 roku jest słuchaczem Szkoły Podoficerskiej 3 pułku piechoty, od 27 lutego do 20 września 1944 Szkoły Oficerów Piechoty w Riazaniu i uzyskuje stopień podporucznika. Kończy także w Riazaniu, od 24 września do 15 października 1944 roku kurs polityczno – wychowawczy. W międzyczasie powraca na front i bierze udział od września do listopada 1944 roku udział w walkach o Warszawę.

Kolejno, oddelegowany do Oficerskiej Szkoły Polityczno – Wychowawczej w Lublinie, od 18 października 1944 do 1 maja 1945, pełni obowiązki dowódcy plutonu; a od 2 maja do 28 września 1945 w Centralnej Szkole Oficerów Polityczno – Wychowawczych w Łodzi, dowódcy kompanii. 29 październiku 1945 wraca do służby czynnej, skierowany do II Oddziału Wojsk Ochrony Pogranicza jest do 20 stycznia 1947 dowódcą strażnicy w miejscowości Późna k. Gubina. W tym czasie, 16 lipca 1946 zostaje awansowany na stopień porucznika, a 12 października tegoż roku uczestniczy w I Zjeździe Kościuszkowców w Warszawie.

Rozkazem przełożonych, przeniesiony do wojsk lądowych jest dowódcą kompanii (21 stycznia – 25 marca 1947) 47 pułku piechoty 14 Dywizji Piechoty w Białej Podlaskiej; dowódcą kompanii ciężkich karabinów maszynowych 45 pułku piechoty 14 DP (26 marca 1947– 1 kwietnia 1948); dowódcą kompanii moździerzy 45 pp 14 DP (2 kwietnia 1947– 1 listopada 1949) w Siedlcach. Będąc dowódcą kompanii strzeleckiej 45 pp 3 Dywizji Zmechanizowanej w Siedlcach (2 listopada 1949 – 18 lipca 1951), 6 lipca 1950 otrzymuje awans na stopień kapitana.
Od kwietnia do sierpnia 1947 brał udział w walkach z Ukraińską Armią Powstańczą w Grupie Operacyjnej „Wisła”.

Kolejny przydział służbowy to obowiązki szefa sztabu batalionu 84 pp w organizującej się 22 Dywizji Piechoty w Giżycku oraz pomocnika szefa I Wydziału, 19 lipca 1951 – 22 listopada 1954. W tym czasie, w okresie od 1 listopada 1953 do 31 sierpnia 1954 jest słuchaczem Kursu Dowódców Pułków i Oficerów Sztabu Pułków Piechoty w Wyższej Szkoły Piechoty w Rembertowie. Także, 26 sierpnia 1954 awansowany zostanie na stopień majora.
Następnie, od 23 listopada 1954 do 31 maja 1957, odbywa służbę w 21 Dywizji Piechoty, jest starszym pomocnikiem Szefa Wydziału Operacyjno – Wyszkoleniowego. Na tym stanowisku wytycza granicę polsko – radziecką, od Zalewu Wiślanego do miejscowości Wiżajny w powiecie suwalskim.
W okresie, od 1 czerwca 1957 do 1 września 1958 jest dowódca batalionu zmotoryzowanego 50 pułku zmechanizowanego 15 Dywizji Piechoty. Przez dwa następne miesiące 1958 pozostaje w bezpośredniej dyspozycji Dowódcy Warszawskiego Okręgu Wojskowego.

Od 23 października 1958 miejscem jego stacjonowania staje się miasto Piła. W pierwszym okresie pobytu, do 30 września 1967 jest pomocnikiem komendanta Oficerskiej Szkoły Samochodowej ds. garnizonu. Następnie, od 1 października 1967 do 16 stycznia 1970, pomocnikiem komendanta Wyższej Oficerskiej Szkoły Samochodowej ds. garnizonowych. Mając zaledwie 44 lata, pogarszający się stan zdrowia zmusza go, do przejścia w stan spoczynku.
W latach 1967 – 1970 studiuje na Wydziale Pedagogiczno – Psychologicznym Ośrodka Nauk Społecznych i Wojskowych w Bydgoszczy, dyplom nr 2738 z 11 lipca 1970. W Pile awansowany zostaje także na kolejne stopnie oficerskie : 16 września 1963 – podpułkownika, a 25 września 1973 (w rezerwie) – pułkownika.

28 czerwca 1984 nabywa uprawnienia kombatanckie, z zaliczeniem służby w Wojsku Polskim od 9 maja 1943 do 9 maja 1945, oraz utrwalania władzy ludowej od 29 października 1945 roku do 31 lipca 1947. W 1971 (30 kwietnia) uzyskuje uprawnienia Instruktora Powszechnej Samoobrony I klasy.

Przez 27 lat pracował w szkolnictwie średnim, prowadząc w latach 1963 – 1990 zajęcia z przysposobienia obronnego w Technikum Gastronomicznym w Pile. Na tym polu odnosił duże sukcesy, m. in. w 1979 Szkolny Oddziała Samoobrony wygrał ogólnopolską rywalizację.

Pasją jego życia było harcerstwo. Do Związku Harcerstwa Polskiego wstąpił w 1935. Już w tym roku, wraz z trzema braćmi, uczestniczy w III Jubileuszowym Narodowym Zlocie Harcerstwa w Spale (11 -25 lipca 1935). Do 1939 jest przybocznym Drużyny Harcerskiej w Szkole Podstawowej nr 1 w Augustowie. Wówczas zdobywa stopień Ćwika. Po wojnie włącza się do pracy harcerskiej, w 1954 w Lidzbarku Warmińskim.
Wszechstronną działalność rozpoczyna w 1958, po zamieszkaniu w Pile. Zakłada Drużynę a potem (1962), Szczep i Wojskowy Krąg Instruktorski przy Oficerskiej Szkole Samochodowej. Szczep skupia dzieci kadry oraz pracowników cywilnych Szkoły i składa się z Drużyny Zuchowej z czterema szóstkami, Drużyny Harcerskiej z 5 zastępami i Drużyny Starszoharcerskiej z 3 zastępami. Wojskowy Krąg Historyczny liczy 18 członków – oficerów, podchorążych oraz członków rodzin wojskowych. Członkowie Kręgu pracują w drużynach harcerskich przy Szkołach Podstawowych nr 2, 4, 8.
Dba o szkolenie organizacyjne członków, zdobywanie kolejnych stopni i umiejętności, oraz o ich wychowanie patriotyczne. Organizuje liczne obozy i wycieczki do miejsc pamięci na Wale Pomorskim, do Warszawy, na Westerplatte i Oksywie. Nieodłącznym elementem tych działań są spotkania z ludźmi, świadkami tamtych dni. Na obozach inicjuje m.in. zdobywanie Młodzieżowej Odznaki Sprawności Obronnej i wspólnie z młodzieżą zdobywa srebrną (1964) i złotą odznakę (1971).
W ramach pracy nad sobą, uzyskuje kolejne stopnie instruktorskie. W 1963 zostaje instruktorem, w 1964 przewodnikiem i podharcmistrzem (1 czerwca), w 1966 harcmistrzem (20 kwietnia), a w 1976 harcmistrzem Polski Ludowej (22 lipca). Uczestniczy w wielu konferencjach i szkoleniach organizowanych dla kadry instruktorskiej. Należy do grona uczestników Akcji 1001 Frombork, 24 czerwca – 8 sierpnia 1973.
W ZHP pełni różne funkcje. Jest przewodniczącym Komisji Rewizyjnej Hufca w Pile (1969 – 1971), członkiem Komisji Rewizyjnej Chorągwi w Poznaniu (1971 – 1973), członkiem Rady Hufca w Pile, przewodniczącym (1982 – 1984) i zastępca przewodniczącego (1984 – 1987) Komisji Instruktorskiej przy Hufcu w Pile. W 1990 z uwagi na pogarszający się stan zdrowia wycofuje się z czynnej pracy instruktorskiej, biorąc udział w spotkaniach Kręgu Seniora Hufca ZHP Piła.

Od 1988 opiekował się kombatantami uczestnikami Bitwy pod Lenino, mieszkającymi na terenie byłego województwa pilskiego. Corocznie w rocznicę bitwy organizował okolicznościowe spotkania z udziałem żołnierzy wszystkich frontów II wojny światowej. Był inicjatorem ufundowania okolicznościowej tablicy poświęconej tej karcie oręża polskiego w kościele garnizonowym.

Był członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, od 1949 do rozwiązania; Związku Bojowników o Wolność i Demokrację, od 1963; Związku Nauczycielstwa Polskiego, od 1973; Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych i Oficerów Rezerwy Wojska Polskiego, koło nr 1 w Pile, od 1999; Związku Sybiraków, od 1989; Polskiego Związku Filatelistów, od 1960; Ligi Obrony Kraju.
Związek małżeński z Marią Rogowską (1926 – 2009), córką Jana i Julii, zawarł 28 sierpnia 1947 w Kępnie. Był ojcem pięciorga dzieci : Iwony Magiera, Piotra, Włodzimierza, Joachima i Marii Łagun.
Maria i Romuald Wysoccy uhonorowani zostali 20 maja 1997 przez Prezydenta Rzeczypospolitej medalem „Za Długoletnie Pożycie Małżeńskie”, z okazji 50. ich związku.

Był społecznikiem, który nieustannie inspirował własne środowisko miasta do stałej aktywności.
Uhonorowany został za zasługi wojenne, służbę wojskową i działalność społeczną, licznymi odznaczeniami, wyróżnieniami i tytułami, m. in. : Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari 1968, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski 1983, Złotym Krzyżem Zasługi 1958, dwukrotnie Srebrnym Krzyżem Zasługi 1945 i 1946, dwukrotnie Srebrnym Medalem „Zasłużony na Polu Chwały” 1946 i 1948, Krzyżem Bitwy pod Lenino 1988, Medalem „Za Warszawę 1939-1945” 1983, Złotym, srebrnym i brązowym Medalem „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny” 1958, 1954, 1951; odznaką Grunwaldzką 1946, Odznaką Honorową „Za Zasługi dla Związku Kombatantów RP i byłych Więźniów Politycznych” 1998, Honorową Odznaką Klubu Oficerów Rezerwy RIAZAŃCZYCY 1989, Odznaką Honorową SYBIRAKA 1999, Medalem Komisji Edukacji Narodowej 1986. Ponadto w 2001 roku nadano mu tytuł „Weteran Walk o Wolność i Niepodległość Ojczyzny”, patent nr 64125.

Jego działalność na rzecz regionu i społeczności lokalnej doceniono nadając : Odznakę Honorową „Za Zasługi w Rozwoju Województwa Poznańskiego” 1974, Złotą Odznakę Honorową „Za Zasługi w Rozwoju Województwa Pilskiego” 1979, Odznakę Honorową „Za Zasługi w Rozwoju Piły” 1985, Medalem „Za Wybitne Zasługi w Rozwoju Oświaty Województwa Pilskiego”, wpisując do „Księgi Zasłużonych Działaczy Ligi Obrony Kraju woj. pilskiego”, honorując „Wpisem do Księgi Pamiątkowej Miasta Piły” 2001.
Osobny rozdział w grupie tytułów stanowią podziękowania za pracę dla harcerstwa polskiego. W 1984 przyznano mu Honorowy Tytuł „Instruktora – Seniora ZHP” , a także m. in. Krzyż „Za Zasługi dla ZHP” 1969, Złoty Krzyż „Za Zasługi dla ZHP” 1981, tytuł Honorowy Obywatel Fromborka 1973, Odznakę Honorową „Za Zasługi w Rozwoju Pilskiej Chorągwi ZHP” 1985, Odznakę „Przyjaciel Dziecka” 1966.

Bibliografia

Źródła:
Archiwum Wojciecha Kicmana w tym dokumenty pozyskane w 2002 roku z Centralnego Archiwum Wojskowego w Warszawie, teczka akt personalnych 1556/74/565, Archiwum Piotra Wysockiego, Archiwum Towarzystwa Miłośników Miasta Piły, karta : Płk Romuald Wysocki/Tadeusz Jarzębowicz.

Opracowania:
Bitwa wrośnięta w pamięć/z Romualdem Wysockim, płk w stanie spoczynku, uczestnikiem bitwy pod Lenino; rozm. Jacek Jur//Tygodnik Nowy.- 2000, nr 42 dod. Panorama Powiatu Pilskiego, s. 16.: fot.; Pięciu wspaniałych: zasłużeni dla miasta Piły/(gab.)//Tygodnik Pilski.- 2001, nr 11, s. 11 ; Chce ocalić pamięć o Lenino/Romuald Wysocki//Gazeta Poznańska.- 2001, nr 80 : 4.04, Express Powiaty, s.1 ; Zmarł płk Romuald Wysocki/Jur//Tygodnik Nowy.- 2002, nr 32 dod. Ziemia Pilska, s. IV.; 70 lat harcerstwa w Pile 1945 – 2015/Wojciech Kicman.- Piła, 2015.

Opracowali : Wojciech Kicman, Piotr Wysocki