Krzyżanowski Kazimierz

Urodził się 10 marca 1907 r. w Szemetowszczyźnie, okręg Święciany, zm. 9 grudnia 1987 r. w Pile, pochowany na cmentarzu komunalnym w Pile.

Nauczyciel, pedagog, wychowawca, działacz społeczny, dyrektor Zespołu Szkół Ekonomicznych w Pile, 1958 – 1972
Syn wielodzietnej rodziny, Józefa Krzyżanowskiego – gorzelanego, patrioty, zesłańca na Syberię w latach 1914-18  i Stanisławy z domu  Piotrowska. Egzamin maturalny zdał w 1926 r. w prywatnym Gimnazjum Humanistycznym księży Pijarów w Rakowicach pod Krakowem. W 1928 roku podjął studia na Uniwersytecie Poznańskim, na Wydziale Humanistycznym.  W 1933 r. uzyskał tytuł magistra filozofii w zakresie filologii francuskiej. Z powodu trudności w uzyskaniu pracy stosownej do wykształcenia, zatrudnił się na stanowisku urzędnika w placówce wojskowej na lotnisku Ławica k/Poznania. W 1937 r. zawarł związek małżeński z Izabelą Kamińską, córką budzyńskiego kupca. Pomimo ukończonej Państwowej Szkoły Handlowej i Przemysłowej Żeńskiej w Poznaniu – nie pracowała zawodowo, wychowując trzy córki i zajmując się domem. Dzieci – wszystkie z  wykształceniem wyższym: Elżbieta – technolog przemysłu spożywczego, Anna – historyk sztuki, Krystyna – ekonomista.
Po wybuchu II wojny światowej  został wraz z rodziną ewakuowany do Lublina, gdzie podjął pracę w Spółdzielni Rolniczo-Handlowej.  Późniejpracował w Krakowie, mieszkając w Czernej pod Krakowem. Dzięki znajomości kilku języków obcych, w tym – bardzo dobrej języka niemieckiego – zdołał uratować kilka osób od niechybnej śmierci. 

Bezpośrednio po wojnie, w 1945  przenosi się wraz z rodziną do Budzynia.   Pracuje kolejno w Zarządzie Gminy, Okręgowym Urzędzie Likwidacyjnym, a od roku 1946 – w Spółdzielni Rolniczej i Państwowej Centrali Handlowej.  W 1949 r. ukończył, rozpoczęte jeszcze przed wojną, studia na Wydziale Prawno-Ekonomicznym Uniwersytetu Poznańskiego, uzyskując tytuł magistra praw. Jednocześnie  uzyskał także dyplom z uprawnieniami pedagogicznymi.

Od września 1949 r. podejmuje pracę w Technikum Handlowym Centrali Rolniczej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” w Pile w charakterze nauczyciela ekonomii i języka polskiego. Okresowo też, z braku nauczyciela języka niemieckiego, prowadzi zajęcia z tego języka. Opiekuje się i odpowiada także za bibliotekę szkolną. Przy niedoborze podręczników, opracowuje dwa skrypty wydane w formie powielaczowej: „Podstawowe zasady gramatyki języka polskiego” i „Podstawowe wiadomości z poetyki”. Przez ponad 8 lat dojeżdża  do pracy z Budzynia do Piły.

Zaangażowanie oraz znakomite wyniki pracy pedagogicznej Kazimierza Krzyżanowskiego  przyczyniają się do powołania w 1958 roku,   przez  Zarząd Kadr i Szkolenia CRS „SCh”,  na dyrektora pilskiej   szkoły.  Szkoła staje się sensem jego życia i pracy, jej poświęca  większość czasu. Jako dyrektor rozbudował i zmodernizował szkołę, umocnił zasadniczy kierunek kształcenia oraz uruchamiał nowe specjalności szkolenia. Zorganizował  od postaw Szkołę Reklamy i Dekoratorstwa, oraz Policealne Studium Spółdzielcze o kierunkach ekonomika i organizacja transportu. W okresie wielkich trudności materiałowych zbudował i uruchomił nowy internat. Przyczynił się do  ustabilizowania   kadry pedagogicznej szkoły, stworzył zespół składający się z wybitnych nauczycieli przedmiotów zawodowych i  odpowiedzialnych wychowawców.

Wniósł wielki wkład   w rozwój szkolnictwa spółdzielczego. Dzięki jego zaangażowaniu, pracowitości i umiejętności kierowania – szkoła cieszyła się w środowisku pilskim bardzo dobrą opinią.  W uznaniu renomy szkoły, w październiku 1966 r.  w dwudziestolecie jej istnienia, nadano jej uroczyście sztandar oraz wmurowano tablicę pamiątkową.  Szkołą kierował do dnia 31 sierpnia 1972 r.,  tj. do dnia  przejścia na emeryturę. Później  przez 7 lat do 1979 r. pracował jako nauczyciel w niepełnym wymiarze godzin.

W jubileuszowym wydawnictwie z okazji 50-lecia Zespołu Szkół Ekonomicznych w Pile z  września 1996 na stronie 28, napisano : „…Był dobrym przełożonym, gospodarzem i kolegą, cechowała go wielka pracowitość, prawość i szlachetność. Był nauczycielem o otwartej głowie i gorącym sercu. Doceniali to uczniowie, współpracownicy i zwierzchnicy. Był lubiany przez młodzież i młodych nauczycieli, którzy pod jego kierunkiem kształtowali swoje postawy nauczycielskie. Miał dużą wiedzę zawodową i ogólną, był żarliwym humanistą, miał wiele zainteresowań kulturalnych z zakresu literatury, kultury słowa, muzyki…”
Mimo nawału pracy nigdy nie rezygnował ze swoich wszechstronnych zainteresowań.  Uczestniczył w wycieczkach krajoznawczych organizowanych przez pracowników szkoły. Był  osobą  towarzyską, lubił żartować, grał na pianinie,   w brydża i w szachy,  łowił także ryby.

Pracował wiele społecznie, pełnił funkcję prezesa zarządu miejskiego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci. Był   wielokrotnie wyróżniany i nagradzany.  Uhonorowany został wszystkimi odznakami TPD, do Złotej Odznaki Zasłużonego Działacza TPD włącznie (1979),  Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1977),  Złotym Krzyżem Zasługi (1971), Odznakę Honorową „Za zasługi w rozwoju województwa poznańskiego” (1971), Odznakę Honorową „Za zasługi w rozwoju Piły” (1979),   Odznakę Honorową „Za zasługi w rozwoju województwa pilskiego” (1983).

Hieronim Czarny, zastępca dyrektora szkoły, w 2010 napisał  : „…Podziwiałem jego szlachetność i umiejętność kierowania szkołą, czego wynikiem była niewątpliwie dobra atmosfera wśród pracowników. Sprawiedliwie oceniał pracę innych, nigdy nikomu nie narzucał swoich racji i poglądów, był niezwykle tolerancyjnym w dobrym słowa tego znaczeniu. Jego wypowiedzi dotyczące spraw dydaktyczno-wychowawczych były zawsze rzeczowe, a podejmowane decyzje – przemyślane…”

Bibliografia:

Źródła:
Archiwum rodziny Krzyżanowskich
Uchwała Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu z dnia 15 października 1971 r. ; Uchwała Rady Państwa z dnia 11 listopada 1971 r.; Uchwała Rady Państwa z dnia 1 lipca 1977 r.; Decyzja Zarządu Głównego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci z dnia 25 kwietnia 1979 r.; Postanowienie Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Pile z dnia 22 lipca 1979 r.; Postanowienie Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Pile z dnia 20 lipca 1983  r.
Opracowania
Jubileusz Zespołu Szkół Ekonomicznych w Pile : rys historyczny, pracownicy i absolwenci, wspomnienia// Piła.-  1966, s. 7,9, 28, 36-37, 41 : il.

Opracowała Maria Bochan